Zelf zou Diamanda La Berge Dramm (1991) „nóóit” op het idee zijn gekomen om de aartsmoeilijke ‘Sequenza VIII’ van Luciano Berio weer op te pakken. Toch is dat een van de werken die ze volgende week speelt als artist in residence van festival November Music in Den Bosch, als onderdeel van een tweedaagse marathon met álle Sequenza’s van Berio (zie kader). Daarnaast geeft de violist optredens met haar ouders én presenteert ze de liveversie van haar album Chimp.

Dramm speelde de ‘Sequenza VIII’ ooit in haar eerstejaarsrecital aan het conservatorium, samen met de Chaconne van Bach – wat je noemt een ambitieus programma. „Toen ik de partituur opensloeg voelde ik meteen weer de spanning in mijn lijf. Als achttienjarige had ik nog niet geleerd hoe je ontspannen viool kunt spelen,” zegt ze lachend in een videogesprek. „Zulke stukken doe ik eigenlijk al een tijdje niet meer live, maar ik vond het zó leuk dat November Music het voorstelde.”

Waar ze als achttienjarige helemaal opging in het werk en het van binnenuit bewonderde, heeft ze inmiddels meer afstand: „Ik herinner me dat ik me enorm identificeerde met Cathy Berberian [Berio’s echtgenote en muze, voor wie hij de ‘Sequenza voor stem’ schreef]. Nu kijk ik naar het stuk van buitenaf, met de blik van een componist, en bewonder de waanzinnige structuur. Ik heb ook een responsstuk geschreven, dat voorafgaand aan mijn uitvoering vertoond wordt op video. Daarin verplaats ik me niet in de uitvoerder, maar plaats ik Berio juist in míjn schoenen – om de lijn van mannelijke erfopvolging te doorbreken, zeg maar.” Berio was de leraar van Louis Andriessen, die weer de leraar was van Dramms vader.

Dramm is de dochter van het oorspronkelijk Amerikaanse componistenechtpaar David Dramm en Anne La Berge, die in de jaren 80 naar Nederland kwamen. Aanvankelijk maakte ze naam als vioolvirtuoos, maar ze ontwikkelde zich tot een breed georiënteerde musicus, performer en componist. Toen ze in 2018 de wedstrijd Dutch Classical Talent won, prees de jury haar als „de Björk van de viool”. Ze zingt, componeert, gebruikt slagwerk en elektronica en benadert concerten op een uitgesproken theatrale wijze, onder meer in samenwerking met het alternatieve modeduo Maison the Faux. Een exuberante concertjurk die Maison the Faux voor Dramm maakte is te zien tijdens de Componisten Expo in het Theater aan de Parade.

 

„Zoals zij mode met veel liefde deconstrueren, zo trek ik klassieke muziek met zorg en liefde uit elkaar,” zegt Dramm. „Deze muziektraditie is deel van wie ik ben, maar het oude klassieke narratief kan echt niet meer. Ik wil die verhalen op een nieuwe manier vertellen.”

Dat doet ze onder meer met de live-uitvoering van haar album Chimp (2022) op donderdagavond. Het concert was zo snel uitverkocht dat er diezelfde avond een extra concert is ingelast. Chimp, gebaseerd op teksten van de Britse dichter Steven J. Fowler, rekt de grenzen van ‘klassiek’ ver op. De cyclus van elf avontuurlijke songs is eerder avant-gardistische indiepop met samples, rauwe vioolgeluiden, noise en stuwende pulsen, waarin een hoofdrol is weggelegd voor Dramms stem: „De liedjes beginnen voor mij met de tekst, die ik naar mijn hand zet terwijl ik tokkel op mijn viool. Soms denk ik: waarom heb ik geen gitaar? Dat zou veel makkelijker zijn. Maar het probleem van de viool houdt me op de been en geboeid.”

Het album is een echte studioproductie: „De klankwereld van mijn akoestische viool, met veel lagen en details, vormt een soort huisje waarin mijn stem ligt ingebed. De vraag was wel: hoe breng ik dat live? Ik wilde niet gewoon op ‘play’ drukken. Uiteindelijk zijn er wel geluidstracks die ik aanzet, maar de meeste geluiden haal ik live uit mijn elektrische viool en effectapparatuur. Bij mij en mijn viool moet het centrum van de energie liggen.”

Haar karakteristieke spel is mede gevormd door de rauwe altvioolklank van John Cale van The Velvet Underground, wat thuis veel gedraaid werd, zegt Dramm: „Dát hoorde ik niet in mijn vioolklas – mag dat wel? Maar er zit juist schoonheid in die rauwheid.” The Velvet Underground staat ook op het programma als ze zaterdagmiddag het podium deelt met haar ouders voor de ‘La Berge Dramm Family Jam’. Als „familietrio” spelen ze favorieten uit hun afzonderlijke projecten, variërend van Purcells ‘Dido’s lament’ tot oude country, waar ze vervolgens „een rare versie” van maken.

„Spelen met mijn ouders voelt voor mij zó als thuiskomen, het is alsof ik weer terug de baarmoeder inga. Muziek is voor mij begonnen met spelen. Toen ik klein was maakten we samen geluiden, later kwamen de instrumenten. Het non-verbale is waar wij vandaan komen. Om het spannend te houden verzinnen we vragen voor elkaar die we tijdens het optreden gaan stellen, zonder dat de anderen weten welke,” zegt Dramm.

Samen met moeder Anne La Berge geeft Dramm op vrijdag bovendien een lunchpauzeconcert. Het idee hiervoor ontstond uit een gezamenlijke keynotelezing, die ze afgelopen voorjaar hielden tijdens het Klarafestival in België: „Het thema was ‘legacy’, wat we doorgeven aan volgende generaties. De relatie met mijn ouders heeft zich in alle opzichten verdiept sinds ik tien maanden geleden zelf moeder werd. Maar het is heel anders zonder [vader] David erbij. Er is meer ruimte voor tekst. Eigenlijk is het duo een manier om ons moeder-dochter-gesprek te organiseren.”