Jheronimus Bosch, de schilder van de verbeelding, heeft Maria weliswaar op diverse schilderijen afgebeeld, maar – voor zijn doen – bepaald ingetogen. Iconen van Maria met kind op de arm zijn talloos en in katholieke kerken is de piëta het centrale schilderij in de statie. Alle werken bieden – naast het dramatische gegeven – veel ruimte voor persoonlijke interpretatie en projectie van liefde en verdriet. Ieder heeft zogezegd zijn eigen Maria.

Nog altijd worden – zeker in Brabant – veel Mariakapelletjes met liefde verzorgd en bijgehouden. Hoewel Maria dus in de publieke ruimte nog altijd nadrukkelijk aanwezig is, is de werkelijke aandacht overwegend intiem en persoonlijk. Veel mensen zoeken troost bij Maria in moeilijke tijden of bij verlies van een dierbare en doen dat alleen, in stilte, door het opsteken van een kaarsje of gebed.

Calliope Tsoupaki is opgegroeid binnen de Grieks-orthodoxe christelijke traditie. Haar keuze om Bosch Requiem 2019 te wijden aan Maria werd ingegeven door meerdere bronnen. Een diepe, eeuwenoude tekst en een mysterieuze, zwarte icoon grepen haar jarenlang aan en vormden het vertrekpunt voor het zeer persoonlijke werk Liknon.

Ondertussen werd de internationaal gelouterde toneelschrijfster Lot Vekemans – geroemd om haar sensitiviteit – benaderd om haar visie op Maria te geven. ‘Ik heb niks met Maria, maar misschien heeft Maria wel wat met mij’, was haar reactie. Dat vormde het vertrekpunt voor haar persoonlijke tekst.

En zo hebben ook deze twee kunstenaars uitdrukking gegeven aan wat Maria voor hen persoonlijk betekent. En dus volgt de vraag: Wat betekent Maria voor u, persoonlijk?

November Music

’s-Hertogenbosch, 2019