In oktober 2016 werd Mayke Nas benoemd tot tweede Componist des Vaderlands, voor een periode van twee jaar. Ze nam het stokje over van Willem Jeths. De titel van haar ambt werkte even op haar lachspieren. Want Mayke Nas kijkt het liefst ver over grenzen heen. En vraag haar niet om een loflied voor de koning of plechtige noten bij een nationale herdenking.

Mayke Nas stelt zelf de vragen wel. Enkele willekeurige voorbeelden. Wat is voor een componist het equivalent van het witte canvas? Kun je muziek door een gehaktmolen halen of naar spruitjes laten ruiken? Leer je de menselijke moraal kennen uit schuldbekentenissen? Wat gebeurt er als je een scheut boogiewoogie in een bagatelle van Webern giet? Door wie en door wat laten mensen zich eigenlijk dicteren? Kan een vogel liegen? Kan een stuk ook eindeloos eindigen? Valt iets onveranderlijks niet toch te veranderen? Ja maar wat nu als?

Hoe speels haar vragen ook kunnen zijn, Mayke Nas zoekt bloedserieus naar antwoorden. Aan de partituren waarin ze verslag uitbrengt, vijlt en schaaft ze minutieus. Het moet zo optimaal mogelijk klinken. En het moet er op het podium goed uitzien. Muziek is voor haar ook theater. De musici zijn haar acteurs en performers.

Dat perfectionisme loont. Met haar muziek en muziektheater bereikt Mayke Nas een breed publiek. Ook internationaal valt haar talent op. Ze was een jaar lang artist in residence in Berlijn, in het kader van het prestigieuze Berliner Künstlerprogramm van de daad (de Deutsche Akademische Austauschdienst). Stravinsky, Cage en Xenakis gingen haar voor. Op de lessenaars van het bbc Symphony Orchestra verschijnt in 2019Down the Rabbit-Hole, haar hommage aan Alice in Wonderland en de Beatles. Het stuk, dat ze voor het Koninklijk Concertgebouworkest schreef, is in 2015 bekroond met de Kees van Baarenprijs.

Bij haar installatie als Componist des Vaderlands zei Mayke Nas: “Componeren betekent enerzijds zwoegen, experimenteren, fouten maken en opnieuw beginnen. Aan de andere kant is het plezier maken. Muziek is spel. Met klanken, noten, instrumenten, publiek en akoestiek. Ik kan wild opspringen als ik hoor hoe een componist weer nieuwe geluiden in nieuwe vormen heeft weten te gieten. Elk stuk dat ik schrijf ga ik aan als een nieuw avontuur en zo benader ik ook mijn invulling van Componist des Vaderlands.”